Een algemene definitie van aandacht is:
“een heterogene functie die verschillende processen en capaciteiten omvat die verwante aspecten zijn van hoe het organisme ontvankelijk is voor stimuli en hoe het kan beginnen met het verwerken, binnenkomen of ervaren van prikkels, zowel extern als intern(Lezak 1995). Aandachtsprocessen onderstrepen en stimuleren cognitieve en gedragsmatige activiteiten die dienen als commando-operaties, waarbij een of meer cognitieve functies worden opgeroepen”(Commodari, 2012, p. 18).
(Commodari, 2012, p. 18Aandachtsvaardigheden en risico op het ontwikkelen van leermoeilijkheden. Current Psychology)
Aandacht en concentratie zijn twee verschillende psychologische functies. Er is echter een tendens om deze termen in verschillende contexten te combineren en op een genetische manier te bespreken.
Aandacht speelt een centrale rol bij het leren. Het vermogen om zich te richten op geselecteerde informatie voor voldoende aantal perioden, terwijl het remmend werkt op interferentie, is fundamenteel voor het verwerven van vaardigheden en het nemen van onderbouwde beslissingen, samen met een bredere ontwikkeling van cognitieve en gedragsvaardigheden (Commodari & Guarnera, 2005Aandacht en leesvaardigheid. Perceptual and Motor Skills).
De belangrijkste onderdelen van de aandacht zijn onder andere:
Problemen met het vasthouden van de aandacht.
De leraar legt uit wat er vervolgens tijdens de les moet gebeuren. De leraar weet dat een van de meisjes, Lua (8 jaar oud) , gemakkelijk wordt afgeleid, dus vraagt hij haar om vooraan te staan tijdens de uitleg. Na een tijdje begint Lua om te kijken en te praten met haar vriendin. De lerares roept haar naam en Lua hervat haar aandacht. Een halve minuut later hoort Lua echter iemand de deur van de gymzaal openen en ze draait haar hoofd om te zien wat er gebeurt. De kinderen worden dan door de lerares met z'n tweeën gevraagd om zijn uitleg te verduidelijken. Na minder dan twee minuten klaagt Lua's partner bij de lerares. De partner is geïrriteerd dat Lua de uitleg van de leraar niet begrijpt.
Voorbeeld van een op integratie gerichte praktijk
Problemen met het richten van de aandacht (focus).
De docent heeft een jongleeropdracht voorgesteld. De leerlingen krijgen elk twee kleine ballen. Het doel voor elke leerling is om te beginnen met het vasthouden van een jongleerbal in elke hand en het wisselen van de ballen van de ene hand naar de andere. Bij deze opdracht gooien de leerlingen de eerste bal en vervolgens de tweede bal in een boogbaan omhoog en vangen ze in tegenovergestelde handen.
Difficulties in focussing attention
The teacher has given the class a juggling task. The students will each have two small-sized balls. The aim for each student is to start by holding one juggling ball in each hand and exchange the balls from one hand to the other. This task involves the students tossing the first ball and then the second ball upwards in an arcing trajectory and catching them in opposite hands.
Die Schüler/innen beginnen zu üben. Einige erfüllen diese Aufgabe in wenigen Versuchen, während andere, egal wie sehr sie es versuchen, nicht mit der gleichen Geschwindigkeit vorankommen. Julian (11 Jahre alt) ist ein Schüler, der Schwierigkeiten hat. Das Problem ist, dass Julian zwei Bälle gleichzeitig in die Luft wirft; das heißt, er wartet nicht, bis der erste Ball den Höhepunkt seiner Flugbahn erreicht hat, bevor er den zweiten Ball in die Luft wirft. Er ist frustriert und beginnt, sich von der Aufgabe zu entfernen und andere abzulenken.
Example of inclusive practiceDe leerlingen beginnen te oefenen. Sommigen halen deze taak in een paar pogingen, terwijl anderen, hoe hard ze ook proberen, niet in hetzelfde tempo vorderen. Julian (11 jaar oud) is een leerling die moeilijkheden ondervindt. Het probleem is dat Julian twee ballen tegelijk in de lucht gooit; dat wil zeggen dat hij niet wacht tot de eerste bal het hoogtepunt van zijn baan heeft bereikt voordat hij de tweede bal in de lucht gooit. Hij is gefrustreerd en begint zich te verplaatsen door de gymzaal en anderen af te leiden.
Voorbeeld van een op integratie gerichte praktijk- Organiseer tijd en ruimte voor communicatie en luisteren. Zorg voor duidelijke ruimtes die iedereen in staat stellen om een gelijke afstand tot de leraar te houden (d.w.z. in een halve cirkel). (FAGefocuste of selectieve aandacht )
- ondersteunde uitleg met tekeningen of diagrammen.(FA) (SABlijvende aandacht )
- Wanneer een aantal klassen in een gedeelde praktijkruimte werken (d.w.z. in een grote sporthal), coördineert u de uitleg van de leraar zodat deze tegelijkertijd plaatsvindt. (FA)
- Stel leerlingen zo op dat ze in de lessen weinig afleiding van de achtergrond krijgen (d.w.z. door naar de docent toe te kijken en er alleen een muur op de achtergrond is). (FA)
- Wissel het tempo en de focus van de lessen, zodat er momenten zijn die de aandacht vangen en bevorderen. (SA)
- Betrek de kinderen actief. Eerder dan de leerlingen passief naar de leerkracht te laten luisteren, zoek je naar mogelijkheden om hen te betrekken bij de besluitvorming (bv. over het type of de timing van die leeropdracht of de focus van de volgende les). ). (FAGefocuste of selectieve aandacht ) (AAWisselende aandacht)
- Onderhoud de aandacht met actieve introducties van een les of reeks lessen. ). (FA)
- Heb een duidelijk omschreven en gedeelde leerintentie voor de lessen. Deel de intenties aan het begin van de les met de leerlingen en controleer met de klas, aan het einde van de sessie, om de persoonlijke vervulling van de leerintenties te meten. Ontwerpen van leertaken die betrekking hebben op de intentie van de les en deze bevorderen.(SABlijvende aandacht ) (AA)
- Varieer de grenzen van de taken. Open taakgrenzen kunnen meerdere interpretaties en oplossingen stimuleren, terwijl nauwe taakgrenzen precisie en nauwkeurigheid in de reactie kunnen bevorderen. Leerkrachten kunnen beslissingen nemen om de taakgrenzen te verschuiven door aandacht te hebben voor individuele en groepsbehoeften. (AA) (DAGedeelde aandacht )
- Organiseer de lessen zodat er duidelijke routines zijn: een vast tijdstip, op dezelfde plaats bij aanvang om de bedoeling van de les uit te leggen; mogelijkheden voor individuele verkenning en teamwork; inspanningen om de gedachten en het gedrag van de leerlingen te verzamelen.
- Organiseer leertaken zodat er mogelijkheden zijn voor de leerlingen om autonoom te werken, omdat dit de leraar de tijd geeft om individuele leerlingen te informeren.
- Pas de gebruikte terminologie in de lessen aan zodat deze aansluit bij de ontwikkelingsfase van de kinderen. Gebruik verschillende bronnen om taken te illustreren en ideeën te genereren (bijv. demonstraties, korte video’s, weblinks, taakkaarten en modeluitvoerders).
- Controleer regelmatig op begrip. Bevestig dat de leerlingen taken begrijpen en geef ze na de uitleg de tijd om vragen te stellen.
- Creëer meerdere rollen en verantwoordelijkheden voor leerlingen in klassen die verder reiken dan het fysieke domein. (DAGedeelde aandacht ) (AAWisselende aandacht)
- Sta kinderen met aandachtsproblemen toe te bewegen of te staan in situaties waarin ze lange tijd moeten stilstaan. (SABlijvende aandacht ) (AA)
- Ontwikkel het concentratievermogen van de leerlingen met alternatieve en contrasterende plenaire activiteiten zoals ontspanningsoefeningen, ademhalingstechnieken en yoga. (AA) (SA)
- Creëer een klimaat van vertrouwen en steun tussen klasgenoten.
Problemen met het vasthouden van de aandacht.
De leraar legde aan de klas uit dat ze over twee weken een nieuwe lessenreeks zouden beginnen. Hij had uitgelegd dat de eenheid een groepsuitdaging zou bevatten: het creëren van acrobatische figuren in paren en kwartetten. Voor de eerste les vroeg hij de kinderen om zich voor te bereiden op deze eenheid door enkele formaties te schetsen en deze ideeën naar de klas te brengen.
Als de leerlingen de gymzaal binnenkomen, geven ze hun tekeningen aan de leerkracht. De leerlingen nemen vervolgens plaats op bankjes die in een halve cirkel zijn opgesteld, met het gezicht naar de leraar toe, maar met een muur op de achtergrond. Dit is de gebruikelijke ruimte in de zaal waar de leraar de klas aan het begin van de lessen ontmoet. Op het naastgelegen bord heeft de leraar al een aantal foto’s van eenvoudige acrogym houdingen geplaatst. Hij selecteert ook enkele tekeningen van de kinderen (volgens verschillende criteria, zoals het betrekken van specifieke kinderen zoals Lua, die gemakkelijk hun interesse in de lessen verliezen) en gebruikt deze middelen om de klas te herinneren aan de focus van de les.
Deze tekeningen en de informatieve foto’s blijven tijdens de les op het bord staan. De uitleg van de docent aan het begin van de les duurt minder dan vijf minuten, maar de klas wordt erop gewezen dat ze naar dit bord kunnen gaan voor een herinnering aan de belangrijkste aandachtspunten van de les. De docent gaat van het ene naar het andere kwartet en controleert of ze autonoom zijn in hun leerproces. Lua, evenals enkele andere kinderen die de neiging hebben om de focus op taken te verliezen, worden discreet begeleid en krijgen, indien nodig, actieve ondersteuning.
Problemen met het richten van de aandacht
De leerlingen werken aan het verbeteren van het jongleren. De groep heeft deze inhoud vorig jaar geoefend. Ze gebruikten toen een informatieblad met verschillende uitdagingen die variëren in complexiteit, van jongleren met één bal tot jongleren met drie ballen. Deze drie verschillende jongleeruitdagingen hebben elk een bijbehorende ‘moeilijkheidscode’ en ‘meesterschapscode’. Dit wil zeggen dat de uitdagingen kunnen worden aangepast om gemakkelijker of complexer te zijn en kunnen worden uitgevoerd in overeenstemming met prestatiecriteria met betrekking tot de vaardigheid van het jongleren.
De leerlingen hervatten hun jongleerwerk met het informatieblad van vorig jaar. Het is de bedoeling om de werking van het blad te herzien en de voortgang van hun inspanningen in de vorige eenheid in aanmerking te nemen. Daarna wordt van de leerlingen verwacht dat ze hun grenzen verleggen om hun huidige niveau te beoordelen en dienovereenkomstig leeruitdagingen te selecteren.
De leerkracht is zich ervan bewust dat Julian worstelt met jongleren. Vorig jaar vond Julian het moeilijk om de uitdagingen van het jongleren onder de knie te krijgen, maar hij raakte al snel gefrustreerd en begon andere leerlingen af te leiden. Een probleem was dat hij moeite had om de banen van de ballen in de lucht te beoordelen. Dit jaar bereidde de leraar een videoclip voor om Julian’s leren te ondersteunen. Het filmpje is een weergave van de balbeweging terwijl ze van de ene hand naar de andere worden uitgewisseld. De leraar kon de jongleerbeweging in slow motion laten zien, wat Julian verder ondersteunde om de timing en het baltraject te vatten. Terwijl Julian daarna de jongleeruitdagingen beoefende die voor deze fase van het leerproces van belang werden geacht, voorzag de leraar hem van visuele en auditieveaanwijzingen om het loslaten van de tweede bal te begeleiden. De leraar prees de verbeteringen en stelde voor om terug te keren naar gemakkelijker jongleeruitdagingen, die Julian al tot op zekere hoogte had bereikt, om zijn beheersing van deze taken verder te bevorderen.
Sensory integration and the child. Los Angeles: Western Psychological Services – Ayres, A. J. (1979).
This book explains in an accessible way the Sensory Integration Theory. It has been published in many countries and languages. There are many editions, included a special 25th anniversary edition of the book (2005).
Strategies for achieving joint attention when signing to children with Down’s syndrome – Clibbens, J., Powell, G. G., & Atkinson, E. (2002).
International Journal of Language and Communication Disorders, 37(3), 309-323.
Attention Skills and Risk of Developing Learning Difficulties – Commodari, E. (2012).
Current Psychology
The course of neuropsychological functions in children with attention deficit hyperactivity disorder from late childhood to early adolescence – Dreschler, R., Brandeis, D., Földényi, M., Imhof, K., & Steinhausen, H. (2005).
Journal of Child Psychology and Psychiatry
Focus: The Hidden Driver of Excellence – Goleman, D. (2013).
New York: Harper.
Universal Design for Learning in the Classroom: Practical Application. New York, NY: Guilford Press – Hall, T. E., Meyer, A., & Rose, D. H. (2012).
Book with interesting proposal for learning content areas (Maths, Sciences, Language…).
Left minineglect in dyslexic adults – Hari, R., Renvall, H., & Tanskanen, T. (2001).
Brain
The effects of yoga on the attention and behaviour of boys with ADHD – Jensen, P S., & Kenny, D. T (2014).
Journal of Attention Disorders
A 30-minute physical education program improves students’ executive attention – Kubesch, S., Walk, L., Spitzer, M., Kammer, T., Lainburg, A., Heim, R., et al. (2009).
Mind, Brain, and Education
Universal design for learning: Theory and practice – Meyer, A., Rose, D. H., & Gordon, D. (2014).
Wakefield, MA: CAST.
Las funciones ejecutivas del estudiante – Moraine, P. (2014).
Madrid: Narcea
Universal design for learning in action: 100 ways to teach all learners. – Rapp, W. H. (2014).
Baltimore, MD: Paul H. Brookes – Book with practical advises to implement Universal Learning Design in schools.
Organización y planificación en niños con TDAH: evaluación y propuesta de un programa de estimulación – Rubiales, J., Bakker, L., & Delgado-Mejía, I. D. (2010, p.52).
Cuadernos de Neuropsicología
Creating Inclusive Youth Sport Environments with the Universal Design for Learning – Sherlock-Shangraw, R. (2013).
Journal of Physical Education, Recreation & Dance
Paper with advises and examples to Implement Universal Learning Design in Sport contexts.
Autism spectrum disorders – Singhania, R. (2005).
The Indian Journal of Pediatrics
Children with attention deficits concentrate better after walk in the park – Taylor, A. F., & Kuo, F. E. (2009).
Journal of Attention Disorder
The building process as a tool towards an all-inclusive school. A Swedish example focusing on children with defined concentration difficulties such as ADHD, autism and Down’s syndrome. – Tufvesson, C., & Tufvesson, J. J (2009).
The Indian Journal of Pediatrics
Coaching athletes with hidden disabilities: Recommendations and strategies for coaching education – Vargas, T., Flores, M., & Beyer, R. (2012).
Strategies
Getting it Right from the start
Lieberman, L., Lytle R., & Clarcq, J.A. (2008). Getting it Right from the start. Journal of Physical Education, Recreation & Dance - Journal paper with advises to implement Universal Learning Design in Physical Education.
Download PDFFundación Cadah
Fundación Cadah. Informatie voor leerkrachten om lessen LO aan te passen aan ADHD- leerlingen
Orientación andujar
Webpagina (in het Spaans) met hulpmiddelen en adviezen voor verschillende opvoedingsproblemen.
National Center on
Accessing the General Curriculum
Hall, T., Vue, G., Strangman, N., & Meyer, A. (2004). Differentiated Instruction and Implications for UDL Implementation. Wakefield, MA: National Center on Accessing the General Curriculum.
CLASI
Webpagina van de organisatie Collaborative in Lidership in Ayers Sensory Integration (CLASI) met gratis webinars over verschillende aspecten van die theorie. De theorie van de zintuiglijke integratie levert bewijs uit de basis- en toegepaste wetenschap over het vermogen om de informatie die afkomstig is van het lichaam en de omgeving en die door onze zintuigen wordt waargenomen (aanraking, zwaartekracht, lichaamshouding en -beweging, zicht, geur, gehoor, smaak) te ontvangen, te sorteren, te verwerken en te gebruiken. Deze zintuiglijke informatie gaat naar de hersenen, waar het wordt georganiseerd en geïnterpreteerd. Hoewel de Sensorische Integratie een therapeutische praktijk is, is het interessant voor leraren om ervan te weten.
Creating Inclusive Youth Sport Environments with the Universal Design for Learning
Sherlock-Shangraw, R. (2013)
Tijdschrift met adviezen om Universal learning Principes toe te passen in de LO en sport.
Study.com Tutorial
Deze website bevat een les over gedifferentieerde instructie en informatie over hoe leerkrachten rekening houden met leerlingverschillen en hun instructie aanpassen aan de behoeften van alle leerlingen. Deze site bevat voorbeelden, definities en activiteiten en biedt gerelateerde video's
Differentiating Instruction
Finding manageable ways to meet individual needs (excerpt) - Willis, S., & Mann, L. (2000). Curriculum vernieuwing op basis van het concept dat "one size does not fit all" beschrijven de auteurs de onderwijsfilosofie van gedifferentieerd onderwijs. Meer leerkrachten zijn vastbesloten om alle leerlingen te bereiken: zowel leerlingen die als begaafd kunnen worden geïdentificeerd als leerlingen die achterblijven bij het niveau van de klas uitdagen. Dit artikelfragment beschrijft de essentiële componenten van gedifferentieerd onderwijs, beginnend met drie aspecten van het leerplan: inhoud, proces en producten.
Physical education for children with moderate to severe disabilities
Grenier, M., & Lieberman, L. J. (2018)
Champaign, IL: Human Kinetics. - Example on inclusion in climbing.
Talks from the I Seminario de deporte inclusivo
Universidad Francisco de Vitoria. Madrid. Julio 2019 (in Spanish).
ViewBetter Movers and Thinkers (BMT)
Een aanpak van het leren en onderwijzen in de lichamelijke opvoeding die erop gericht is het vermogen van alle kinderen en jongeren om te bewegen en te denken op een meer samenhangende manier te ontwikkelen, met een specifieke focus op het ontwikkelen, verbeteren en bevorderen van handelingsvaardigheden binnen het leerproces.
Salvesen mindroom centre resources
Videos, app and leafletsCircle Resource
Deze bron is bedoeld om goede inclusieve praktijken samen te brengen en te delen, waarbij de nadruk ligt op benaderingen om het engagement en de prestaties van alle lerenden te verbeteren, met inbegrip van degenen die extra steun nodig hebben.
Download PDF
